– Inicjatorem tradycji dotyczącej “Wiązanki” w Rodzinie Salezjańskiej był oczywiście Ksiądz Bosko. Już wtedy ta zawierała przesłanie o charakterze pedagogicznym i wychowawczym, a Ksiądz Bosko powracał do jej treści także w ciągu roku, czyniąc to przy różnych okazjach w czasie spotkań z chłopcami. Podobnie wtedy, jak i dzisiaj, Wiązanka towarzyszyła całemu programowi działalności duszpasterskiej Zgromadzenia.

Jednocześnie zauważamy tu pewne różnice. Zwłaszcza we wczesnych latach nie tyle były to przesłania w postaci Wiązanki, co pewne myśli, które kierował do poszczególnych rozmówców. Niektóre z nich były bardzo osobiste, inne odnosiły się do poszczególnych grup (salezjanie, klerycy, uczniowie, rzemieślnicy, oratorianie...). I, w przeciwieństwie do dzisiejszych czasów, bywało, że tego rodzaju przesłania kierował Ksiądz Bosko w ramach pewnego cyklu, przez kilka wieczorów.

Jak podaje ks. Santo Russo w swojej książce “La Strenna di Don Bosco”, znajdziemy wśród tych jego przesłań pewne, które nawiązuje do jego snów (1863-64-68-77), jak to ma miejsce w przypadku snu z 1862 r. czy tych zapowiadających śmierć różnych młodych ludzi czy innych osób (1859-60-62-68-77), co przedstawił nie jako coś przerażającego, ale jako niezbędny etap radosnego spotkania z Ojcem.

W tych przesłaniach Księdza Bosko daje się odczuć jego ojcostwo wobec ludzi młodych. Te uczulają na ulotność ziemskiego czasu w perspektywie ostatecznego celu życia wiecznego, a także odnoszą się do użytecznych narzędzi życia wiary (spowiedź, komunia, pobożność maryjna, modlitwa).

Chociaż biografie podają, że Ksiądz Bosko skierował tego rodzaju wiązankę już w 1849 roku, pierwszą udokumentowaną jest ta z 1858 roku, chociaż z tego roku zachowało się tylko kilka osobistych “wiązanek” pod adresem osób duchownych, kapłanów. Gdy chodzi o późniejsze lata, nie zawsze jest możliwe prześledzenie tego toku “wiązanek”; niektóre podane wiadomości są nawet wątpliwe. Jednakże w przypadku aż 23 lat istnieje pewność, że te przesłania zostały podyktowane lub napisane osobiście przez niego.

Poniżej podajemy te przesłania-wiązanki Księdza Bosko, z pewnymi odniesieniami, ze szczególnym uwzględnieniem tych skierowanych do wszystkich:

1859: “Dobra spowiedź, szczere otwarcie swojego serca przed spowiednikiem...”. (Przepowiednia dotycząca śmierci Michała Magone Michele).

1860: “Z mojej strony, jako podarek (wł. strenna) daję wam całego siebie; może to być małostkowe, ale kiedy daję wam wszystko, oznacza to, że nie rezerwuję niczego dla siebie”.

1861: “Częsta i szczera spowiedź, częsta i pobożna Komunia”.

1862: “Podejmijcie wielki wysiłek, aby dobrze i pobożnie uczestniczyć we Mszy Świętej”. (Następnie były dary-strenne od Matki Bożej dla każdego młodego człowieka w Oratorium, dla każdego specjalna karteczka).

1863: Sen o słoniu i Dziewicy Maryi. “Venite ad me omnes; uciekajcie się do Niej, w każdym niebezpieczeństwie wzywajcie Maryję, a zapewniam was, że zostaniecie wysłuchani”.

1864: “Na początku tego nowego roku, o co muszę was zapytać? Co wam obiecać i co wam doradzić? To są trzy rzeczy. Jeśli chodzi o prośbę, mogę was prosić tylko o to, co stanowi program tego domu i jest napisane w moim pokoju: ‘Da mihi animas, caetera tolle’: Proszę tylko o wasze dusze, pragnę tylko waszego duchowego dobra. Obiecuję wam i daję wam wszystko, co mam. Dla was studiuję, dla was pracuję, dla was żyję i dla was jestem gotów nawet oddać życie. Co wam poradzić? Słuchajcie mnie uważnie (mówi o dużym dwubiegunowym globusie zawieszonym na dwóch kolumnach) ... Globus przedstawia świat. Dwie kolumny to: Najświętsza Maryja Panna i Najświętszy Sakrament. To one naprawdę wspierają świat...”.

1865: Do wszystkich salezjanów: “Zbawić wiele dusz, a wśród nich własną duszę”. Do uczniów: "Et erit fides in temporibus suis: divitiae salutis, sapientia et scientia: timor Domini ipse est thesaurus eius" (I będzie wiara w swoich czasach: bogactwo zbawienia, mądrość i wiedza: bojaźń Pańska jest jej skarbem).

1866 (niepewne pochodzenie): Sen: powódź - młyn - tratwa... Obietnica Maryi: “Jeśli będziecie moimi oddanymi dziećmi, będę dla was litościwą matką”.

1867: Do uczniów: “Noście medalik Najświętszej Maryi Panny na szyi przez cały czas i wzywajcie tę Matkę Miłosierdzia kilka razy dziennie jakimś żarliwym wezwaniem”.

1868: “Częsta i pobożna spowiedź i komunia jest wielkim środkiem zbawienia naszych dusz”.

1869: Do wychowanków Oratorium (ustnie): “Co się tyczy Księdza Bosko… ten troszcząc się o dobro dusz innych, nie zapomina o własnej” (Następują potem inne dary-przesłania pod adresem różnych członków Oratorium, a także takowe kieruje w listach do domów w Mirabello i Lanzo).

1872: “Dobry przykład i posłuszeństwo”.

1873: “Dla wszystkich więc przykładem do naśladowania, przewodnikiem do wybrania i obrońcą niech będzie święty Alojzy; dla wszystkich przyjacielem, któremu należy oddać cześć - Jezus w Najświętszym Sakramencie, a matką, którą należy wzywać niech będzie Maryja Wspomożycielka”.

1875: W liście do ks. Bonettiego można także spotkać tego rodzaju przesłanie-wiązankę. “Do młodych: częsta komunia. Do wszystkich: dokładność w wypełnianiu obowiązków”.

1876: “Jedna rzecz do zrobienia i dwójka przyjaciół. Ci dwaj przyjaciele to dobry przykład i Jezus w Najświętszym Sakramencie. To, co trzeba zrobić, to pielęgnować te drogie przyjaźnie”.

1877: “Zawsze musimy być gotowi, aby niezależnie od tego, kiedy nadejdzie śmierć, zawsze zastała nas przygotowanych” (Przepowiednia śmierci).

1878: W liście do ks. Rua, napisanym z Rzymu 27 grudnia 1877 r.: “Mamy koniec roku, a ja jestem, co stwierdzam z bólem, tak daleko od naszych drogich synów. Pozdrów ich wszystkich ode mnie i to im zaleć na nowy rok: 1. Zwalczajcie nawyk palenia i szemrania; 2. Dokładnie wypełniajcie obowiązki waszego stanu, zaczynając od ks. Rua, a kończąc na Giulio [pomocniku]; 3. Przystępujcie do komunii i módlcie się dużo za domy dopiero co otwarte i te, które są otwierane na misjach, gdzie Bóg przygotował dla nas obfite żniwo”.

1879: Poleca księdzu Rua, aby przekazał w jego imieniu wszystkim prezent-wiązankę od niego na nowy rok: “Jedność”.

1880: Do wszystkich bez wyjątku: “Dajcie dobry przykład słowem i czynem; trzymajcie się z daleka od nawyków nawet obojętnych w odniesieniu do rzeczy, które nie są konieczne”.

1883: Wiązanka w formie okólnika skierowanego do poszczególnych dyrektorów i jedna myśl skierowana zwłaszcza do ks. Lemoyne. “Do wszystkich młodych: “Częsta spowiedź i Komunia święta”.

1884: Do uczniów: "Nie kradnijcie ani rzeczy innych, ani czasu, ani niewinności, ani duszy verbis et operibus”. Do salezjanów: “Pierwszą miłością jest ta okazywana własnej duszy”.

1886: “Modlitwa... Przystępowanie do Komunii Świętej: posłuszeństwo”.

1888: Biskupowi Cagliero w grudniu 1887 r. przekazał w ramach Wiązanki następujące zalecenie: “Nabożeństwo do Maryi i częsta Komunia Święta”.

Źródło ANS

– Tradycja dotycząca Wiązanek Przełożonych Generalnych Zgromadzenia Salezjańskiego stanowi charakterystyczny element dziedzictwa Księdza Bosko. Ten wyraz uwagi i troski Ojca wobec swoich duchowych synów i córek ewoluował przez dziesięciolecia, korzystając z różnych środków i narzędzi, które pozwoliły jeszcze lepiej rozpowszechniać kierowane przesłania, ale zachował nienaruszoną swoją pierwotną formę: coroczne wydarzenie, które jednoczy całą Rodzinę Salezjańską, dające poznać aktualne priorytety w zakresie ewangelizacji i wychowania młodzieży.

Termin “wiązanka” (wł. strenna) ma tutaj znaczenie prezentu, a we włoskiej tradycji językowej, skąd się wywodzi, jest właściwie związany z prezentami świątecznymi. W kontekście piemonckim, w którym dorastał Jan Bosko, istniała w szczególności tradycja prezentu noworocznego, który głowa rodziny dawała swoim dzieciom, a mistrz swoim pracownikom. Dzień 1 stycznia był znany właśnie jako “dzień wiązanki”. I tak, w kontekście salezjańskim, “Wiązanka” stała się symbolicznym i znaczącym darem ofiarowanym przez Przełożonego Generalnego wszystkim członkom Zgromadzenia, a bardziej ogólnie, tym, którzy podzielają misję salezjańską na całym świecie. Ten jest ofiarowany w okresie Bożego Narodzenia, a dokładniej między Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem, mając zainspirować pracę duszpasterską w kolejnym roku.

Już od pierwszych dni istnienia Zgromadzenia Ksiądz Bosko rozumiał znaczenie zachęcania i motywowania swoich współpracowników poprzez różne gesty czułości i zainteresowania; ale nigdy nie był to tylko sposób wyrażania wdzięczności, lecz również sposób na zachęcenie do jeszcze większego zaangażowania na rzecz misji.

Z biegiem czasu “Wiązanka” przeszła znaczącą ewolucję. Od pierwszych myśli przekazywanych ustnie przez Księdza Bosko, przeszło się do mediów pisanych, następnie do mediów graficznych (plakaty), i wreszcie do mediów audiowizualnych, ze złożonymi i wyrazistymi scenariuszami, które służą do przekazywania całego przesłania w pociągającej formie.

W ostatnich dziesięcioleciach Przełożeni Generalni wybierali konkretne tematy dla swoich Wiązanek. Te odnosiły się do aktualnych kwestii duchowych, salezjańskich, kościelnych i społecznych, oferując cenne wskazówki jako pomoc w stawieniu czoła wyzwaniom związanym z teraźniejszością i przyszłością.

W ten sposób tradycja związana z Wiązanką pozostaje światłem nadziei i ukierunkowania dla wszystkich, którzy identyfikują się z wizją Księdza Bosko.

W kontekście czekającej nas prezentacji Wiązanki na rok 2024 ze strony obecnego Przełożonego Generalnego, kard. Ángela Fernándeza Artime, chcemy prześledzić historię poszczególnych Wiązanek, zaczynając od Księdza Bosko, a na jego następcach kończąc.

Posłużymy się w tym celu książką ks. Santo Russo “La strenna di Don Bosco e dei suoi Successori” (Messina, 2015, Nicolò Edizioni).Na jej bazie dokonamy przeglądu przesłań Przełożonych Generalnych na przestrzeni czasu, próbując uchwycić ich wrażliwość i szczególne punkty uwagi.

Będzie to sposób na ponowne odkrycie wartości, znaczenia i skuteczności przekazu zawartego w Wiązankach, a także – uhonorowania Księdza Bosko i jego Następców.

Źródło ANS

Refleksja misyjna autorstwa radcy generalnego ds. misji, ks. Alfreda Maravilli, porusza złożony, ale fundamentalny temat, jakim jest “zbawienie”.

"Credo”, które odmawiamy w każdą niedzielę, rozbrzmiewa w szczególny sposób w tym okresie przed Bożym Narodzeniem: “Dla nas i dla naszego zbawienia ... przyjął ciało z Maryi Dziewicy". Od momentu stworzenia Bóg prowadzi z ludzkością “dialog” dotyczący zbawienia, ponieważ pragnie, aby wszyscy zostali zbawieni. Odziedziczyliśmy jednak grzech pierworodny i jego wszystkie konsekwencje, a przez nasze grzechy oddalamy się od Boga.

Zbawienie nie jest ani samodoskonaleniem, ani samorealizacją, ani dobrostanem fizycznym czy ekonomicznym, ani pokojowym współistnieniem między narodami. Zbawienie to całkowite zjednoczenie z Trójcą Świętą, która ma imię i oblicze: Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel. Zaczyna się od wiary w Jego wcielenie, narodziny, nauczanie, śmierć i zmartwychwstanie. Jako “jedyny pośrednik między Bogiem a ludźmi” (1 Tymoteusza 2,5-6), Jezus nie tylko wskazuje nam drogę do spotkania z Bogiem. On sam jest Drogą, która w pełni przywraca naszą przyjaźń z Bogiem. Ale to nie koniec.

Zbawienie jest żywą relacją z Bogiem, która rodzi się w wierze, wyraża się konkretnie w chrzcie, opiera się na łasce, jest podtrzymywana przez nadzieję, rozwija się przez całe życie poprzez uczynki miłosierdzia i przynosi owoce w chwale. Jest to bycie nowym stworzeniem Boga. Jezus Chrystus uleczył to pęknięcie wynikające z grzechu i wprowadził nas w proces całkowitego przywrócenia Bożego podobieństwa w nas. Dzięki Jezusowi nasze relacje z Bogiem, z innymi i ze stworzeniem zostały uzdrowione i odnowione.

Jesteśmy pewni, że Bóg pragnie naszego zbawienia, wiernie pomagając nam swoją łaską. Istotnie, każdy nasz akt miłości wobec Boga i bliźniego jest inspirowany i podtrzymywany całkowicie przez Bożą łaskę. Nasze zbawienie jest zawsze inicjatywą Boga. Nie zapracowujemy na nie, ani na nie nie zasługujemy. Bóg działa pierwszy i skłania nasze serca, byśmy Mu odpowiedzieli, ale jesteśmy wolni, możemy przyjąć lub odrzucić Jego zaproszenie.

Dar zbawienia, podobnie jak ludzka przyjaźń, wiąże się z serią wyborów dotyczących miłości na dłuższą metę, by mogła się rozwinąć ta zaangażowana relacja. Nawet jeśli teraz wierzymy w Jezusa, nadal mamy wolną wolę, więc wciąż możemy odwrócić się od Boga. Każdego dnia naszego życia dokonujemy wyborów, które przybliżają nas lub oddalają od Boga. Jest to proces trwający całe życie, który wymaga naszej współpracy, aby powrócić do życia i kochania tak, jak żył i kochał Jezus. Ten nieprzerwany proces znajdzie swoje zakończenie dopiero w niebie, gdzie cieszyć się będziemy życiem wiecznym w doskonałej komunii z Bogiem.

Nasze współczesne społeczeństwo z trudem przyjmuje wiarę chrześcijańską, która głosi, że Jezus Chrystus jest jedynym pośrednikiem i drogą zbawienia (Dz 4,12) całej osoby ludzkiej i całej ludzkości. Istotnie, Jezus staje się dla nas obecny w Ciele swoim, którym jest Kościół, podkreślając wyraźnie konieczność wiary i chrztu (LG, 14). Dlatego Kościół jest koniecznym środkiem, przez który otrzymujemy zbawienie przyniesione przez Jezusa Chrystusa. Nasze niedoskonałe zrozumienie Bożego daru zbawienia często prowadzi nas do pytania: Co z tymi, którzy nigdy nie słyszeli o Jezusie Chrystusie, Ewangelii czy Kościele? Wszystko, co jest dobre i prawdziwe w kulturach, narodach, nauce, technologii i ruchach, jest “ziarnem Słowa” (AG, 11), odbiciem “promienia tej Prawdy, która oświeca wszystkich” (NA, 2). Dlatego Bóg, w swojej miłości i miłosierdziu, obdarza swoją łaską tych, którzy, bez własnej winy, nigdy nie mieli okazji poznać Jezusa Chrystusa ani Jego Kościoła, ale szczerze szukają Boga i starają się w swoim codziennym życiu wypełniać wolę Bożą tak, jak ją znają dzięki nakazom sumienia (LG, 16). Duch Święty daje im możliwość zetknięcia się z misterium paschalnym Chrystusa “w sposób znany Bogu” (GS, 22; AG, 17) i zbawienia przez Zbawiciela, którego nie znają, ale który kocha ich tak samo mocno. Wręcz przeciwnie, ta możliwość, a także nasz szacunek i poważanie dla nich, nie może być przeszkodą w ich prawie do poznania osoby Jezusa Chrystusa, ani nie może nas zwolnić z misji dzielenia się z nimi ewangelicznym przesłaniem miłości i sprawiedliwości.

My, którzy przyjęliśmy dar zbawienia, jesteśmy przepełnieni wdzięcznością. Wyraża się to w naszym ukochaniu Jezusa i Jego ludu. Sprawiamy, że spojrzenie Jezusa staje się naszym własnym, płonącym miłością, która obejmuje cały Jego lud i posyła nas, abyśmy byli blisko życia ludzi. Niech nasze serca i życie będą wypełnione radością Ewangelii, abyśmy mogli głosić Dobrą Nowinę o naszym Panu Jezusie Chrystusie (EG, 1, 264, 268).

Do refleksji i dzielenia się:

1. Czy staram się codziennie wzrastać w przyjaźni z Bogiem?

2. W jaki sposób żyję naszą misją dzielenia się przesłaniem Ewangelii?

Źródło ANS